Kariyer yönetimi son 5-10 yıllık dönemde iş hayatının iyice içine giren ve çalışanların insan kaynaklarından bekledikleri bir hizmet oldu.

Kariyer kelimesi Türkçemize Fransızca “carriere” kelimesinden girmiştir.  TDK’da, kariyer kelimesi “bir meslekte zaman ve çalışmayla elde edilen aşama, başarı ve uzmanlık” şeklinde tanımlanır. Kelimenin köken bilimindeki tanımı ise güzergah, tutulan yol şeklindedir.

Her bireyin kariyer yolunda ilerlememekten anladığı farklıdır. Kuşaklara göre kariyer algısı da değişmektedir. Benim de bir üyesi olduğum X kuşağında kariyer gelişimi  çoğunlukla dikey yönde ilerlemek, yönetsel pozisyonlara gelmek olarak ifade edilse de örneğin Y kuşağı için, mutlu ve keyif alarak çalışılabilecek çalışma ortamı bir kariyer hedefi olarak görülebiliyor.

Kariyer, sonucu tesadüflere bırakalamayacak kadar ciddi bir iştir. Bu nedenle kariyerinizi yönetirken doğru bir planlama yapmanız önemli ve gereklidir. Uzun vadede ne yapmak istediğinizi belirleme, sonra o hedefe ulaşmak için kısa vadeli planlamalarla gitmek en doğru yoldur. Gerektiğinde risk alınmalı, değişim yaşamalı, zorluklarla başa çıkılmalıdır. Yönetilebilecek riskler almak, değişime uyum sağlamak, sürekli gelişim, sorumluluk almak ve zorluklar karşısında pes etmemek kariyer yolunda yürümeyi kolaylaştırır. 

Peki kariyer yönetiminizi planlarken, neler yapmak gerekir? İlki bence, az kimsede bulunulabilecek en az bir özelliğinizin olmasıdır. Birçok özelliğiniz olabilir ama bir tanesinin çalıştığınız işyerindeki diğer çalışanlarda bulunmayan/az bulunan ve şirket için çok önemli bir yetkinlik olmasıdır. Salt bu yetkinlik yeterli olmamakla beraber sizi diğer çalışanlardan farklılaştırmaya yardımcı olur. Bu nedenle kişinin kendini çok boyutlu olarak geliştirmesi ve çeşitlendirmesi çok çok önemlidir. Ne olmak değil, ne yapmak istediğinize karar vermelisiniz. Çünkü artık biliyoruz ki günümüzde düz mühendis, düz işletmeci, düz iletişimci olmak yeterli olmuyor.

Kariyer yaparken bilginin ve becerinin mutlaka artması gerekir. Sadece “dikey kariyer” olarak tanımlanan ve terfi alarak ilerleme değildir kariyer yapmak. Aynı pozisyonda kalıp, bilgi ve tecrübenizin derinleştiği ya da yatay kariyer dediğimiz aynı seviyedeki başka bir pozisyona geçiş de bir kariyer ilerlemesidir. Yapılan işle ilgili her türlü uzmanlaşma kişide kariyer gelişimini sağlar.

Kariyerinizin en başındaysanız, önce kendinizi iyi tanımalısınız. Bunun için gerekirse karakter analizi testlerinden yararlanabilirsiniz. Kendi değerlerinizi, yetkinliklerinizi anlamak, ne yapmak istediğinizi, sizi neyin mutlu edeceğini ve 20-25 yıl hangi işi yaparsanız yapmaktan keyif alacağınızı düşünmelisiniz.  Bunu düşünürken, çevrenizde fikrine güvenebileceğiniz, başarılı, tecrübeli kişilere danışmaktan da çekinmeyin derim. Çünkü hayat tecrübesi hiçbir birimle ölçülemeyecek derecede  kıymetlidir.

Bununla birlikte kariyer içinde de bir kariyer planı yapılabilir. Her 5 yılda bir bulunduğunuz yeri, ilerlemekte olduğunuz kariyeri sorgulamak faydalıdır. Kariyerinizin istediğiniz şekilde ilerleyip  ilerlemediğini düşünün. Kazandığınız tecrübelerle planlarınız değişebilir, bunu gözardı etmeyin.

Seçme ve yerleştirme sürecinin giderek zorlaştığı, birbirine benzeyen adaylarının arttığı bir iş dünyasındayız. Farklılık sağlayan tek bir yetkinliğiniz işe kabul edilmenizi sağlayabilir ancak orta ve uzun vadede bu yeterli olmayacaktır. İş hayatı çok hızlı değişiyor, gelişiyor. Bilgiye ulaşmak artık çok kolay. Sizi diğerlerinden ayıran yetkinlikleriniz başkaları tarafından da edinilebilir. Sadece sizde olması durumu ortadan kalkabilir. Özelliklerinizi, tercih edilmenizi sağlayacak başka yetkinliklerle de desteklemelisiniz. Bu sizin ayrıcalıklı ve güvende olmanızı sağlar. Bu nedenle sürekli gelişim şarttır. Hiçbir gün aynı yerde durmayın. Birbiri ile aynı geçirilen günler boşa geçmiş demektir.

Severek yapılan işte başarılı olunur, hızlı yol alınır. Hadi şimdi, ne yaparsanız severek yaparsanız tekrar düşünün ve başarılı bir kariyer yolunda adımlarınızı netleştirmeye çalışın.

Çünkü kariyer, kişinin bizzat kendisi tarafından yönetilmelidir. Kariyer başkasının eline bırakılmayacak kadar önemlidir.  Kariyerinizi bilinçli yönetmek, rüzgara göre savrulmamak, kendinize ve yaşamınıza verdiğiniz önemi gösterir. Kariyerinizin kontrolünü kimseye bırakmayın, siz ona sahip çıkmazsanız, başkası neden sahip çıksın?

 Esra AKAR

İcra Kurulu Üyesi, İnsan Kaynakları ve İdari İşler